Een permissioned blockchain is een blockchain waarbij toegang en deelname zijn beperkt tot geautoriseerde deelnemers. In tegenstelling tot een openbare blockchain, beheert een centrale entiteit de toegang.
Permissioned Blockchain uitgelegd
Een blockchain is in de kern een gedistribueerd grootboek dat transacties vastlegt in een reeks van aaneengeschakelde blokken. Deze technologie staat vooral bekend om zijn transparantie, beveiliging en onveranderlijkheid. Er zijn echter verschillende types blockchains: openbare (of permissionless) en permissioned (of private) blockchains.
Een permissioned blockchain, zoals de naam al suggereert, vereist toestemming voor deelname. In tegenstelling tot openbare blockchains zoals Bitcoin (BTC) of Ethereum (ETH), waar iedereen kan deelnemen aan het valideren van transacties of het minen van nieuwe blokken, stelt een permissioned blockchain beperkingen aan wie kan deelnemen in het netwerk.
Enkele kenmerken van permissioned blockchains zijn:
- Gecontroleerde toegang: De identiteit van de deelnemers is meestal bekend, en ze moeten worden goedgekeurd om toegang te krijgen tot het netwerk.
- Efficiëntie: Omdat er minder deelnemers zijn en het consensusmechanisme anders kan zijn dan het energie-intensieve Proof of Work (gebruikt door Bitcoin), kunnen transacties in permissioned blockchains vaak sneller worden verwerkt.
- Privacy: Hoewel alle deelnemers de transacties kunnen zien, kan de toegang tot specifieke informatie of details over die transacties worden beperkt tot een bepaalde groep.
- Centrale controle: Er is meestal een organisatie of consortium van organisaties die de regels vaststelt, deelnemers goedkeurt en het netwerk beheert.
Permissioned blockchains worden vaak gebruikt in zakelijke omgevingen, waar bedrijven de voordelen van blockchain willen benutten, zoals transparantie en beveiliging, zonder de volledige openheid van een openbare blockchain. Denk bijvoorbeeld aan supply chain management, financiële diensten of gezondheidszorg, waar de behoefte aan privacy en controle groter is.
Kortom, een permissioned blockchain biedt een middenweg tussen de traditionele gecentraliseerde systemen en de volledig gedecentraliseerde openbare blockchains. Het combineert de voordelen van blockchain-technologie met de behoeften van organisaties aan privacy, controle en efficiëntie.
Hoe werkt een permissioned blockchain in de praktijk?
In de praktijk functioneert een permissioned blockchain door een reeks gereguleerde processen en gedefinieerde rollen. Hier is een stapsgewijze uitleg van hoe een permissioned blockchain typisch werkt:
- Instellen van de Blockchain: Een organisatie of consortium beslist om een blockchain te creëren voor een specifiek doel (bijv. supply chain management, interbancaire transacties). Ze kiezen voor een permissioned model vanwege de behoefte aan privacy, controle of regelgevingsvereisten.
- Definiëren van Rollen en Rechten: De beheerders van de blockchain definiëren verschillende rollen zoals validators, gebruikers, en administratoren, en stellen rechten en verantwoordelijkheden vast voor elke rol.
- Toegangscontrole: Vooraleer iemand kan deelnemen, moet hij/zij zich meestal registreren of worden uitgenodigd. De identiteit van de deelnemer wordt geverifieerd, en na goedkeuring krijgt de deelnemer specifieke toegangsrechten.
- Data-invoer: Geautoriseerde deelnemers voeren transacties of gegevens in. Deze kunnen worden gevalideerd door een vooraf gedefinieerde groep nodes of deelnemers, afhankelijk van het consensusmechanisme van de blockchain.
- Consensusmechanisme: In plaats van een energie-intensieve methode zoals Proof of Work (gebruikt in openbare blockchains), gebruiken permissioned blockchains vaak efficiëntere consensusmechanismen zoals Byzantine Fault Tolerance, Practical Byzantine Fault Tolerance, of Raft. Deze zorgen voor overeenstemming over de geldigheid van transacties onder de deelnemers.
- Gegevensopslag: Zodra consensus is bereikt, wordt de transactie vastgelegd in een nieuw blok en toegevoegd aan de blockchain. Deze gegevens zijn onveranderlijk en kunnen niet worden gewijzigd zonder een spoor van de wijziging.
- Data-afscherming: Afhankelijk van de implementatie kunnen bepaalde gegevens binnen de blockchain worden afgeschermd zodat alleen geautoriseerde partijen ze kunnen bekijken.
- Audit en naleving: Door de onveranderlijkheid van de blockchain kunnen deelnemers of externe auditors transacties over een bepaalde periode controleren om compliance of andere aspecten te verifiëren.
- Netwerkonderhoud en updates: Administratoren of het leidende consortium kunnen beslissen om updates of wijzigingen in het netwerk aan te brengen, zoals het toevoegen van nieuwe functies of het aanpassen van de netwerkparameters.
In de praktijk biedt een permissioned blockchain dus een gecontroleerde omgeving waarin de voordelen van blockchain-technologie, zoals transparantie, beveiliging en onveranderlijkheid, worden gecombineerd met de behoefte aan privacy, beheer en efficiëntie van organisaties.
Voorbeelden Permissioned Blockchains
Er zijn verschillende permissioned blockchains ontwikkeld en gebruikt voor uiteenlopende doeleinden. Hier zijn enkele prominente voorbeelden:
- Hyperledger Fabric: Een van de projecten onder de Hyperledger-paraplu van de Linux Foundation. Het is een modulair en configureerbaar platform dat speciaal is ontworpen voor bedrijfsoplossingen en biedt flexibiliteit in termen van data privacy en vertrouwelijkheid.
- R3 Corda: Ontworpen voor het financiële ecosysteem, stelt Corda bedrijven in staat om directe, private transacties uit te voeren met waardevolle informatie. Het is niet echt een “blockchain” in de traditionele zin, maar wordt vaak geassocieerd met het ecosysteem vanwege vergelijkbare kenmerken en voordelen.
- Quorum: Geïnspireerd door Ethereum, is Quorum een permissioned variant van de Ethereum-public blockchain en is ontwikkeld door JPMorgan Chase. Het is gericht op financiële toepassingen en biedt verbeterde privacy en prestatiefunctionaliteiten.
- Chain: Een blockchaininfrastructuur die gericht is op de financiële sector, die transacties in effecten tussen financiële instellingen mogelijk maakt.
- B3i: Een initiatief van verschillende verzekeringsmaatschappijen om blockchaintechnologie te gebruiken voor de verzekeringssector. B3i maakt gebruik van de Corda-platform.
- Digital Asset Platform: Een modulair platform voor het bouwen van diverse financiële toepassingen, van clearing en afwikkeling tot betalingen.
Deze permissioned blockchains bieden op maat gemaakte oplossingen voor specifieke sectoren of bedrijfsbehoeften. Ze combineren de voordelen van traditionele blockchains, zoals beveiliging en transparantie, met functies die nodig zijn voor zakelijke en gereguleerde omgevingen, zoals privacy en controle over de deelnemers.
Voor- en nadelen
Permissioned blockchains bieden zowel voordelen als nadelen, afhankelijk van de context en het specifieke gebruiksscenario. Hier zijn de belangrijkste voor- en nadelen:
Voordelen van Permissioned Blockchains:
- Privacy en vertrouwelijkheid: Door de gecontroleerde toegang kunnen gegevens en transacties worden afgeschermd van niet-geautoriseerde partijen, wat essentieel kan zijn voor bedrijfs- en regelgevingsbehoeften.
- Schaalbaarheid en prestaties: Met een beperkt aantal deelnemers en een efficiënter consensusmechanisme kunnen permissioned blockchains vaak een hoger transactievolume aan en bieden ze snellere verwerkingstijden.
- Beheer en governance: Bedrijven en consortia kunnen regels en protocollen instellen, wijzigen en handhaven op een meer gestructureerde en georganiseerde manier.
- Netwerkveiligheid: De deelname van bekende, gevalideerde entiteiten verkleint de kans op kwaadwillende activiteiten, zoals aanvallen op het netwerk.
- Regelgevingscompliance: Eenvoudiger aanpassen aan regelgevingsvereisten, gezien de beheerbaarheid en de bekende entiteiten binnen het netwerk.
Nadelen van Permissioned Blockchains:
- Minder decentralisatie: Door hun inherente structuur zijn permissioned blockchains minder gedecentraliseerd dan openbare blockchains, wat sommige van de inherente voordelen van decentralisatie kan verminderen.
- Vertrouwen in beheerders: Hoewel de deelnemers gevalideerd zijn, moet er nog steeds vertrouwen worden geplaatst in de organisaties of consortia die de blockchain beheren.
- Mogelijke single points of failure: Afhankelijk van de structuur kunnen er knelpunten zijn die, indien gecompromitteerd, de hele blockchain in gevaar kunnen brengen.
- Minder open innovatie: Omdat het een gesloten systeem is, kan het de open participatie en innovatie beperken die kenmerkend is voor openbare blockchains.
- Interoperabiliteit: Verschillende permissioned blockchains kunnen verschillende standaarden en protocollen gebruiken, wat integratie en interoperabiliteit tussen systemen bemoeilijkt.
De keuze voor een permissioned of openbare blockchain hangt dus sterk af van de specifieke behoeften, doelen en context van het project of de organisatie in kwestie.