Wat is een Hard Fork?

Een hard fork is een permanente splitsing in een blockchain, waarbij nodes niet langer de oude regels volgen en nieuwe regels implementeren. Dit kan leiden tot twee onverenigbare blockchain-versies.

Hard Fork uitgelegd

In de wereld van cryptocurrencies en blockchain-technologie is een “hard fork” een gebeurtenis die belangrijke gevolgen kan hebben voor de toekomst van een bepaalde cryptocurrency. Een hard fork is in wezen een verandering in het protocol van een blockchain, die oudere versies van de software onverenigbaar maakt met de nieuwe versie.

Een blockchain kan worden gezien als een grootboek dat transacties registreert. Elke blok in de blockchain bevat een lijst van transacties en is verbonden met het vorige blok, wat zorgt voor een ketting van blokken. Dit grootboek wordt onderhouden en gevalideerd door een netwerk van computers, ook wel ‘nodes’ genoemd.

Wanneer ontwikkelaars besluiten om veranderingen in het protocol van een blockchain aan te brengen, wordt deze wijziging aan de nodes gecommuniceerd. Als deze verandering achterwaarts compatibel is (waarbij oudere versies van de software nog steeds kunnen communiceren met de nieuwe versie), dan spreken we van een “soft fork“. Maar als de wijziging zo radicaal is dat oudere versies niet langer kunnen communiceren met de nieuwe versie, dan is er sprake van een hard fork.

Bij een hard fork splitst de blockchain zich daadwerkelijk in twee afzonderlijke ketens. Dit betekent dat er twee versies van de cryptocurrency zijn na de fork: de oude en de nieuwe. Het klassieke voorbeeld hiervan is Bitcoin (BTC) en Bitcoin Cash (BCH), die in 2017 ontstonden na een hard fork van de Bitcoin-blockchain.

De redenen voor een hard fork kunnen variëren. Soms ontstaan ze uit meningsverschillen in de community over de te volgen richting. In andere gevallen kunnen ze voortkomen uit de noodzaak om beveiligingsproblemen aan te pakken of de functionaliteit van de munt te verbeteren.

Het belangrijkste voor beleggers en gebruikers van cryptocurrencies om te begrijpen is dat wanneer een hard fork plaatsvindt, ze potentieel een gelijk aantal munten hebben op beide versies van de blockchain. Afhankelijk van de steun en acceptatie van de community kan de waarde van deze munten echter variëren.

Samengevat, een hard fork in de blockchain-wereld is een significante en vaak controversiële verandering, die resulteert in twee onverenigbare ketens, elk met zijn eigen versie van de munteenheid.

Hoe kunnen Hard Forks worden ingezet?

Het inzetten van een hard fork in een blockchain vereist een zorgvuldige planning en coördinatie. De precieze stappen kunnen variëren afhankelijk van de betreffende blockchain, maar het algemene proces ziet er vaak als volgt uit:

1. Identificatie van het probleem of de behoefte: Voordat je een hard fork initieert, moet er een duidelijke reden of noodzaak zijn die het rechtvaardigt. Dit kan variëren van het aanpakken van een beveiligingslek tot het implementeren van een nieuwe functie.
2. Voorstel: Een ontwikkelaar of een groep ontwikkelaars stelt een verandering voor, vaak in de vorm van een verbeteringsvoorstel voor de betreffende cryptocurrency (zoals een Bitcoin Improvement Proposal, BIP, voor Bitcoin).
3. Discussie en beoordeling: Het voorstel wordt besproken binnen de community, waarbij ontwikkelaars, miners, node-beheerders, investeerders en andere belanghebbenden hun mening en feedback kunnen geven.
4. Ontwikkeling en testen: Als er consensus is over het voorstel, wordt de voorgestelde wijziging ontwikkeld en uitgebreid getest, vaak in een testnet-omgeving om de implicaties en mogelijke problemen te begrijpen.
5. Aankondiging: Zodra het voorstel is geaccepteerd en getest, wordt de hard fork officieel aangekondigd aan de community met details over wanneer de fork zal plaatsvinden (vaak aangeduid als het ‘block height’ of tijdstempel waarop de wijziging zal worden geactiveerd).
6. Implementatie: Nodes, miners en andere deelnemers aan het netwerk worden aangemoedigd of zijn verplicht om hun software te updaten naar de nieuwste versie die de hard fork ondersteunt.
7. Activering: Zodra het gespecificeerde block height of tijdstempel is bereikt, wordt de hard fork geactiveerd. Vanaf dat moment splitsen de blockchain en haar deelnemers die de fork niet hebben gevolgd, zich af van diegenen die dat wel hebben gedaan.
8. Post-fork evaluatie: Na de activering van de hard fork wordt de stabiliteit en functionaliteit van het netwerk nauwlettend in de gaten gehouden. Eventuele problemen die zich voordoen, moeten snel worden aangepakt.
9. Ondersteuning en verdere ontwikkeling: Zowel de oude als de nieuwe chain kunnen blijven bestaan na de hard fork. Afhankelijk van de steun van de community, miners en andere belanghebbenden, kan elk van deze chains verdere ontwikkeling en ondersteuning zien.

Het is essentieel om te begrijpen dat, hoewel dit proces overzichtelijk lijkt, hard forks vaak gepaard gaan met intense debatten, onzekerheden en soms onvoorspelbare marktreacties. Ze vormen een van de meest ingrijpende mechanismen in de blockchain-wereld en moeten daarom met zorg en overleg worden benaderd.

Verschil Hard Fork en Soft Fork

Een hard fork en een soft fork zijn beide methoden om wijzigingen aan te brengen in de regels van een blockchain, maar ze hebben verschillende gevolgen en kenmerken. Hier is een uitleg van hun belangrijkste verschillen:

Definitie:

• Hard Fork: Een hard fork is een radicale verandering in het protocol van een blockchain die eerder ongeldige transacties of blokken geldig maakt, of vice versa. Dit betekent dat nodes (de computers die de blockchain draaien) die de nieuwe regels niet volgen, niet langer worden geaccepteerd door de geüpdatete blockchain.
• Soft Fork: Een soft fork is een verandering in het blockchain-protocol waarbij alleen blokken of transacties die als geldig werden beschouwd volgens de oude regels nu als ongeldig worden beschouwd. Omdat de nieuwe regels nog steeds binnen de set van de oude regels vallen, blijven nodes die niet zijn geüpdatet nog steeds werken met de nieuwe blockchain, zolang ze maar geen ongeldige transacties produceren volgens de nieuwe regels.

Compatibiliteit:

• Hard Fork: Schept een breuk in de compatibiliteit. Nodes moeten updaten naar de nieuwste versie van het protocol, anders kunnen ze niet verder werken met de geüpdatete blockchain.
• Soft Fork: Is achterwaarts compatibel. Oudere nodes herkennen nog steeds nieuwe transacties als geldig, ook al zijn ze dat mogelijk niet onder de nieuwe regels. Maar op den duur kunnen nodes die niet updaten buiten de meerderheid van het netwerk vallen en daardoor risico lopen op het produceren van blokken die door de meerderheid als ongeldig worden beschouwd.

Resultaat na Fork:

• Hard Fork: Kan leiden tot het ontstaan van twee afzonderlijke blockchains als een deel van de community besluit niet te updaten naar de nieuwe regels. Bijvoorbeeld, Bitcoin (BTC) en Bitcoin Cash (BCH) zijn gescheiden als gevolg van een hard fork.
• Soft Fork: Leidt meestal niet tot een splitsing van de blockchain, omdat de aangepaste regels nog steeds binnen het raamwerk van de oude regels vallen. Echter, als een aanzienlijk deel van het netwerk de nieuwe regels niet accepteert, kan er alsnog een splitsing ontstaan.

Kortom, hoewel zowel hard forks als soft forks methoden zijn om wijzigingen in een blockchain aan te brengen, hebben ze verschillende niveaus van impact en risico’s, waarbij hard forks doorgaans meer disruptief zijn en soft forks subtieler en achterwaarts compatibel.

Waarom forken?

Hard forks kunnen ingrijpend zijn, maar ze worden toegepast om diverse redenen, vaak gedreven door de behoefte om fundamentele veranderingen in een blockchain te implementeren. Hier zijn enkele van de voornaamste redenen waarom een hard fork zou worden toegepast:

1. Technische verbeteringen en upgrades: Soms kan een blockchain technologische beperkingen of fouten hebben die alleen met een hard fork kunnen worden gecorrigeerd. Dit kan gaan om het verbeteren van de schaalbaarheid, het vergroten van de blockgrootte, of het veranderen van het consensusmechanisme (bijvoorbeeld van Proof of Work naar Proof of Stake).
2. Beveiligingsmaatregelen: Als er ernstige veiligheidslekken of kwetsbaarheden worden ontdekt in een blockchain, kan een hard fork noodzakelijk zijn om deze te verhelpen en het netwerk te beschermen.
3. Nieuwe functies toevoegen: Een hard fork kan worden geïmplementeerd om nieuwe functionaliteiten toe te voegen die niet compatibel zijn met het huidige protocol.
4. Terugdraaien van transacties: In zeldzame gevallen, zoals na significante diefstallen of hacks, kan een community besluiten om een hard fork te gebruiken om transacties terug te draaien. Een bekend voorbeeld hiervan is de Ethereum hard fork na de DAO-hack, wat leidde tot de splitsing tussen Ethereum (ETH) en Ethereum Classic (ETC).
5. Ideologische of bestuurlijke meningsverschillen: Soms zijn er binnen een crypto-community meningsverschillen over de richting of visie van het project. Deze meningsverschillen kunnen zo diepgaand zijn dat de community besluit zich op te splitsen via een hard fork. De splitsing van Bitcoin en Bitcoin Cash in 2017 is een voorbeeld van een dergelijke ideologische splitsing.
6. Economische redenen: Veranderingen in de economische modellen, zoals beloningsstructuren voor miners, kunnen een hard fork vereisen als de veranderingen niet achterwaarts compatibel zijn.
7. Preventief handelen tegen centralisatie: In het geval dat het minen van een cryptocurrency te gecentraliseerd wordt rond enkele grote spelers, kan een hard fork worden overwogen om het algoritme te wijzigen en zo decentralisatie te bevorderen.

Het is belangrijk om op te merken dat, hoewel hard forks krachtige hulpmiddelen zijn om veranderingen door te voeren, ze ook risico’s met zich meebrengen. Ze kunnen de community verdelen, waardeverlies veroorzaken, of technische complicaties met zich meebrengen. Daarom worden beslissingen over hard forks vaak uitvoerig bediscussieerd en overwogen binnen de community van cryptocurrencies.

Voorbeelden van Hard Fork’s

Er zijn diverse voorbeelden van hard forks in de wereld van cryptocurrencies. Hier zijn enkele van de meest opmerkelijke:

1. Bitcoin en Bitcoin Cash (BCH): In augustus 2017 vond er een hard fork plaats in de Bitcoin blockchain, resulterend in twee aparte cryptocurrencies: Bitcoin (BTC) en Bitcoin Cash (BCH). De voornaamste reden voor deze split was een meningsverschil over hoe de schaalbaarheidsproblemen van Bitcoin het beste konden worden aangepakt. Bitcoin Cash verhoogde de blockgrootte van 1 MB naar 8 MB in een poging om meer transacties per blok te kunnen verwerken.
2. Ethereum (ETH) en Ethereum Classic (ETC): In juli 2016 vond er een hard fork plaats in de Ethereum blockchain als reactie op de beruchte DAO-hack, waarbij een groot deel van de Ethereum-fondsen werd gestolen door een aanvaller die gebruik maakte van een kwetsbaarheid in de DAO (Decentralized Autonomous Organization) code. De Ethereum-community besloot een hard fork te implementeren om de gestolen fondsen terug te geven aan de oorspronkelijke eigenaren. Dit leidde tot twee chains: Ethereum (ETH), waar de gevolgen van de hack waren teruggedraaid, en Ethereum Classic (ETC), waar de originele blockchain zonder terugdraaiing bleef voortbestaan.
3. Bitcoin Cash en Bitcoin SV (BSV): In november 2018 splitste Bitcoin Cash zich verder op door een hard fork, wat leidde tot de geboorte van Bitcoin SV (BSV). De splitsing was het resultaat van diepgaande meningsverschillen over de technische richting van het project, met name over blockgrootte en bepaalde protocolverbeteringen.
4. Monero regelmatige hard forks: Monero, een privacygerichte cryptocurrency, heeft een geschiedenis van regelmatig geplande hard forks, meestal bedoeld om het netwerk te verbeteren en ASIC-mining (gespecialiseerde mining hardware) te ontmoedigen, om zo de decentralisatie van het minen te behouden.

Dit zijn slechts enkele van de vele hard forks die in de cryptocurrency-wereld hebben plaatsgevonden. Elk van deze voorbeelden illustreert de diverse redenen waarom community’s kunnen besluiten tot een hard fork, variërend van technische en veiligheidskwesties tot ideologische meningsverschillen. Het is ook belangrijk op te merken dat niet elke hard fork leidt tot het voortbestaan van beide chains; in sommige gevallen kan een van de chains uiteindelijk zijn activiteit verliezen en in vergetelheid raken.

Wat zijn de voor- en nadelen van een Hard Fork?

Hard forks zijn ingrijpende maatregelen in de blockchain-wereld en hebben zowel voor- als nadelen:

Voordelen van een Hard Fork:

1. Technologische Verbetering: Een hard fork kan fundamentele technologische verbeteringen of veranderingen aan een blockchain introduceren, zoals het verbeteren van de schaalbaarheid, het verhogen van de blockgrootte of het wijzigen van het consensusmechanisme.
2. Veiligheidsmaatregelen: Ze kunnen kritieke beveiligingsproblemen aanpakken. Als er een ernstige kwetsbaarheid in het protocol wordt ontdekt, kan een hard fork de snelste manier zijn om het probleem te verhelpen.
3. Herstel van Fouten: In extreme gevallen, zoals na een significante diefstal of hack, kan een hard fork worden gebruikt om transacties terug te draaien en verloren fondsen te herstellen.
4. Nieuwe Functionaliteiten: Hard forks kunnen nieuwe functionaliteiten of eigenschappen introduceren die niet compatibel zijn met het huidige systeem.
5. Bestuurlijke of Ideologische Veranderingen: Ze bieden een manier voor community’s om zich af te splitsen wanneer er diepgaande meningsverschillen zijn over de richting of visie van een project.

Nadelen van een Hard Fork:

1. Splitsing van de community: Een hard fork kan leiden tot een verdeelde community, wat de kracht en consensus van een project kan ondermijnen. Dit kan ook leiden tot vertrouwensverlies bij investeerders en gebruikers.
2. Waardeverlies: De marktwaarde van de oorspronkelijke cryptocurrency kan na een hard fork dalen, zeker als er onzekerheid is over welke versie de overhand zal hebben.
3. Dubbele Uitgave: Tijdens de overgang kan er een risico zijn op dubbele uitgaven, omdat transacties op beide chains kunnen worden uitgevoerd voordat de netwerken volledig gescheiden zijn.
4. Complexiteit en Verwarring: Het kan verwarring veroorzaken bij gebruikers, vooral als ze niet technisch onderlegd zijn. Dit kan leiden tot het verlies van fondsen als gebruikers niet goed begrijpen hoe ze hun munten moeten beheren tijdens een fork.
5. Netwerkbeveiliging: Als beide chains na de hard fork blijven bestaan, kan de hashingkracht (en daarmee de netwerkbeveiliging) verdeeld worden tussen beide, wat elk van de chains kwetsbaarder maakt voor aanvallen.
6. Onderhoud en Ondersteuning: Na een hard fork moeten ontwikkelaars mogelijk twee verschillende versies van de software onderhouden, wat kan leiden tot verdere fragmentatie en verdeeldheid binnen het ontwikkelingsteam.

Samengevat, terwijl hard forks krachtige hulpmiddelen kunnen zijn om veranderingen in een blockchain aan te brengen, komen ze ook met inherente risico’s en uitdagingen. Ze vereisen een zorgvuldige afweging en uitgebreide communicatie met alle betrokken partijen.